Publicaties

Barometer van de verenigingen 2014

Verenigingen spelen een belangrijke rol in de samenleving: hun missies zijn van algemeen belang en/of ze brengen vernieuwende oplossingen aan voor de nieuwe uitdagingen waar onze samenleving voor staat. Maar in welke mate hebben de economische conjunctuur en de crisis invloed op de verenigingen?  

Om deze vraag te beantwoorden, maakt de Koning Boudewijnstichting elk jaar een Barometer van de verenigingen op.  

Deze Barometer ontstaat op basis van 3 bronnen:  

1. Een peiling bij 700 mensen met een verantwoordelijke functie in verenigingen in de gezondheidssector, sociaal werk, cultuur, milieu- en natuurbeweging en ontwikkelingssamenwerking. In totaal worden een 30-tal vragen gesteld aan organisaties uit de drie gewesten en gemeenschappen van ons land. Die zijn uiteenlopend van grootte, en ze werken met werknemers en/of vrijwilligers. 

De vragen hebben betrekking op de volgende aspecten: de impact van de economische conjunctuur op de inkomsten en uitgaven van de verenigingen, de impact van de economische conjunctuur op het strategische vlak en het vertrouwen in de toekomst. 

2. Kwalitatieve gesprekken met bevoorrechte getuigen uit de sector.

3. Om dit perceptieonderzoek te verfijnen en de tendensen beter te interpreteren, wordt een analyse gemaakt op basis van de jaarlijkse rekeningen die door de grote verenigingen aan de Nationale Bank overgemaakt worden. 

Deze barometer werd voor het eerst gepubliceerd in juni 2010 ten gevolge van de financiële crisis en zal voortaan jaarlijks gepubliceerd worden om de resultaten jaar na naar te kunnen vergelijken. 

Download hier het volledig rapport

ZOOM Verenigingen: een maatschappelijk essentiële sector

De bijdrage van de verenigingen aan de Belgische samenleving is aanzienlijk. Elke dag zijn duizenden verenigingen en stichtingen actief rond een waaier aan thema’s: de strijd tegen armoede, gezondheidszorg, ontwikkelingssamenwerking, milieu, sport, cultuur enz. De meerderheid daarvan steunt voor zijn werking uitsluitend op vrijwilligers, maar er zijn er ook meer dan 18.000 die met bezoldigd personeel werken. In totaal werken 446.500 mensen – één werkende Belg op negen – in een instelling zonder winstoogmerk (izw). Het gaat daarbij om verenigingen zonder winstoogmerk (vzw’s), internationale verenigingen zonder winstoogmerk (ivzw’s), privéstichtingen en stichtingen van openbaar nut.

De verenigingen zijn divers en flexibel, en dat is een sterk punt. Ze beperken zich niet tot het inspelen op bestaande behoeften bij de bevolking, maar ze vervullen ook een ‘verkennersopdracht’: zo signaleren ze opkomende noden in een samenleving die in volle verandering is en die geconfronteerd wordt met een vergrijzende bevolking en toenemende verarming. Verenigingen zijn een uitstekende barometer voor de vitaliteit en de gezondheid van onze democratie.

De verenigingen worden momenteel geconfronteerd met de economische crisis, teruglopende subsidies en meer en meer eisen die aan hen worden gesteld (transparantie, goed bestuur, samenwerking met anderen, privaat-publieke partnerschappen enz.). Zij hebben het soms moeilijk om het hoofd boven water te houden. Meer dan ooit moeten ze de impact van hun acties aantonen en zichzelf geregeld in vraag stellen.

Download hier de publicatie

Het economisch gewicht van instellingen zonder winstoogmerk

Dit rapport over het economische gewicht van de instellingen zonder winstoogmerk in België is een van de instrumenten van het Observatorium van het verenigingsleven dat de Koning Boudewijnstichting heeft opgericht.

Sinds 2004 publiceert de Nationale Bank van België een satellietrekening van de instellingen zonder winstoogmerk (de izw’s). In de inleiding op dit rapport leest u wat er onder dat begrip ‘instellingen zonder winstoogmerk’ wordt verstaan. Hier wijzen we er graag op dat de satellietrekening is ontwikkeld volgens een internationale methodologie en dat alleen de organisaties erin zijn opgenomen die werken met gesalarieerde personeel en/of die jaarrekeningen bij de Balanscentrale neerleggen. Deze publicatie is ook de plaats om eraan te herinneren dat België, samen met Australië en Italië, tot de eerste drie landen behoort die sinds 2004 een satellietrekening van de instellingen zonder winstoogmerk publiceren.

Dit rapport biedt een massa informatie over het economische gewicht van de izw’s en over de evolutie in het aantal werknemers. Duidelijk is alvast dat de bijdrage van de izw’s aan het bruto binnenlands product belangrijk is en dat ze werkgelegenheid creëren.

Dat houdt met name verband met de vergrijzing van de bevolking en met de schrijnende behoeften die er zijn wat steun aan de meest kwetsbaren in onze samenleving betreft.

Dit rapport verschijnt in een partnerschap met de Nationale Bank van België.

Download hier volledige rapport

Bestel deze publicatie hier